تحلیلی بر چگونگی مداخله و ساماندهی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله نوروز آباد شهر ایلام)

بافتهای فرسوده بخش های بزرگی از اغلب شهرهای ایران را تشکیل می دهد که به مرور زمان فرسودگی اینگونه بافت ها در حال تشدید شدن است. با این وجود آنچه بافت های فرسوده را از بافت های دیگر شهری متمایز می کند سه شاخص ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی است. طبق برآوردهای اولیه 40 شهر کشور با محلات قدیمی فاقد معیارهای پذیرفته شده شهری و مسئله ساختمان های فاقد استحکام مواجه هستند. از این رو لازم است بافت کهن و فرسوده با سلول های تازه جایگزین شوند. ساماندهی اینگونه بافت ها نیازمند یک مداخله هماهنگ است. در این پایان نامه هدف از انجام پ‍‍‍‍ژوهش بررسی و شناسایی وضع موجود و راههای ارائه طرح ساماندهی و چالش های پیش روی آن در بافت فرسوده نوروزآباد ایلام است. بر این اساس پژوهش انجام شده بر این فرض استوار است: که با توسل به روش هایی چون طرح های باززنده سازی، بهسازی، نوسازی و بازسازی شهری می توان از چالش های پیش رو محله نوروزآباد کاست و روند زندگی در این محله را بهبود بخشید. محله نوروزآباد از محله های قدیمی شهر ایلام است که به دلیل قدمت زیاد از بافتهای فرسوده شهری به شمار می رود و به علت کمبود امکانات و خدمات و تجهیزات شهری در این محله از یک طرف، و نفوذ کاربری های تجاری و فرامنطقه ای از طرف دیگر، بخش زیادی از ساکنان قدیمی محله را ترک کرده و واحدهای مسکونی به خصوص در لبه های محله تبدیل به انبار و کارگاه و سکونتگاه گروه های کم درآمد شهری شده است. از این رو بخشی از واحدهای مسکونی درون بافت مخروبه و متروکه شده و به صورت مأمن و مسکن معتادان، فروشندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر و مجرمین و کجروان اجتماعی درآمده و باعث ناامنی اجتماعی و در نتیجه دامن زدن به گریز جمعیت از آن شده است. نتایج یافته های این پژوهش بیانگر آن است که این محله با دو مشکل اصلی؛ مسائل و مشکلات اجتماعی- مسائل و مشکلات کالبدی روبرو است. این محله بیش از یک سوم سطح فرسوده شهر ایلام را در بر گرفته است. در واقع از مهمترین مسائلی که این محله با آن روبرو است می توان به زوال و فرسودگی بافت، تخریب عرصه های عمده، اغتشاش در سیمای شهری، تراکم و تسلط سواره اشاره کرد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و با بهره گیری از مدل سوات و آزمون خی دو یافته های تحقیق مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و فرضیات تحقیق نیز بر این مبنا آزمون شده است. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها جهت ساماندهی محله با رویکرد سیستمی بیانگر آن است که کارکردهایی نظیر بهبود سیمای کالبدی، بهبود وضع ترافیک، بهبود شرایط زیست محیطی، کاهش تراکم و تمرکز، حفظ و احیای رونق اقتصادی، بهسازی محیط اجتماعی و فرهنگی، تقویت و ایجاد ارزش های بصری و هویت بخشی بایستی مورد توجه قرار گیرد. در واقع برای زنده و فعال نمودن این محله باید ساکنان آن احساس امنیت، آسایش و دلبستگی به محیط خود داشته باشند.